Ockham'ın usturası gerçekten tek tanrıyı destekler mi?

Hassas ayar savunanların en çok kullandığı argümanlardan biri,Ockhamın usturası. Kısaca, bir olayı açıklamak için tek sebep yeterliyse,sayıyı çoğaltıp birden fazla sebebe atıf yapmanın gereksiz olduğunu iddia eder. Bundan dolayı hassas ayarı açıklamak için tek tanrıya inanmanın hem çok tanrıya inanmaktan hem de sonsuz sayıda evren olduğuna inanmaktan daha rasyonel olduğu savunulur. Ancak bana göre burda iki ciddi problem bulunmakta


İlki,Ockhamın usturasının nitelik olarak mı nicelik olarak mı kullanılacağı sorusudur. Eğer değerlendirme şeklimiz sadece sayısal azlık ise,o zaman tek tanrıyı desteklediğini söyleyebilirdik. Ancak nitelik olarak incelediğini söyleyen biri,gözlemlenebilir ve zaten bildiğimiz evrenin herhangi bir metafiziksel açıklamadan daha az karmaşık olduğunu iddia edebilir.Sayısı ne kadar fazla olursa olsun doğrudan deneyimlediğimiz maddesel şeylerin,metafiziksel açıklamalardan daha az bilinmezlik içerdiğini,dolayısıyla Ockhamın usturasına daha uygun olduğunu iddia edebilir. Bu durumda Ockhamın usturasını tek tanrıya delil olarak kullanmak pek mümkün görünmemekte 


İkinci sorun,Ockhamın usturasının doğru bilgi vermek zorunda olmaması ve kendi başına ilke olarak da problemler barındırmasıdır. Özellikle insanların hayatlarındaki en önemli konu olarak gördüğü tanrının varlığı gibi bir konuda tek tanrıyı sadece bununla ispat etmeye çalışmak pek makul durmamakta. Farklı deliller getirilmesi gerektiği açık. Ockhamın usturasına eleştiri olarak günlük hayattan bir örnek uyduralım


Sizin dışınızda 10 kişinin bulunduğu bir sınıfa girdiğinizi düşünelim. Sıranızda bir not buluyorsunuz. Bir kişiden mi yoksa bir grup tarafından mı yazıldığı konusunda bir fikriniz yok. Bu durumda olasılık hesabı yapalım. Notu bırakabilecek en az bir kişilik farklı grupların tüm olasılığı 2¹⁰-1 yani 1023'tür. Notu tek kişinin bırakabileceği ise 10 farklı insan,yani 10 farklı durum vardır.


Bu şartlarda yazan kişinin tek başına yazmış olma olasılığı 10/1023 olur. Birden fazla sayıda kişinin yazma olasılığı ise 1013/1023 olucaktır. Yani birden fazla kişinin yazma ihtimali tek kişinin yazma ihtimalinden yaklaşık 101 kat daha fazla. Eğer bu şartlarda Ockhamın usturasını uygulayacak olursanız ve tek kişi olması açıklamak için yeterli derseniz,doğruyu bulma olasılığınız %1in bile altına inmiş olucak. Elbette günlük hayatta genelde notları tek kişi yazdığı için örnekte pratik bi hata mevcut,yine de düşünce olarak tutarlı. Bu kadar basit bir olayda bile doğru olma ihtimali yanlış olma ihtimalinin çok altında kalabilen bir ilke ile tek tanrı gibi hayatın merkezinde olan bir konuyu ispat etmeye çalışmayı başarılı bulmuyorum. 


Özetle,Ockhamın usturasının kendi başına tek tanrı inancına delil olarak kullanılması pek olası durmamakta

Tağut Nedir?
TEKFİR NEDİR?
 

Comments 1

edo on Friday, 21 February 2025 16:08

Elinize sağlık hocam güzel bir yazı olmuş.

Tenkid ettiğiniz yerlere katılıyorum, Hassas Ayar Argümanı, bir zatın veya zatların (tanrı veya tanrıların) gerekliliğine kat'i bir delil oluştururken, tek bir zata herhangi bir delil oluşturmadığı kesin.

İslam coğrafyalarında klasik veya modern dönem anlatımlarında sanki yan bir argüman gibi kullanılıyor. KKA ve imkan delilleri sonrası argümanları destekleyen yardımcı argüman olarak kullanıyor olduğunu düşünüyorum. Zaten, KKA ve imkan delilleri yanında o kadar da popüler değil.

Yeniden teşşekürler, Allah razı olsun

Elinize sağlık hocam güzel bir yazı olmuş. Tenkid ettiğiniz yerlere katılıyorum, Hassas Ayar Argümanı, bir zatın veya zatların (tanrı veya tanrıların) gerekliliğine kat'i bir delil oluştururken, tek bir zata herhangi bir delil oluşturmadığı kesin. İslam coğrafyalarında klasik veya modern dönem anlatımlarında sanki yan bir argüman gibi kullanılıyor. KKA ve imkan delilleri sonrası argümanları destekleyen yardımcı argüman olarak kullanıyor olduğunu düşünüyorum. Zaten, KKA ve imkan delilleri yanında o kadar da popüler değil. Yeniden teşşekürler, Allah razı olsun
Already Registered? Login Here
Friday, 14 March 2025