Enis Doko - Allahsız Ahlak Mümkün mü ? Notlarım

kısım 1- Ana Argüman

kısım 2- Ana Argüman ın 5. öncülü lehine argümanlar ( ahlaki realizm )

kısım 3-Ana Argümana itirazlar

                                             KISIM 1 - ANA ARGÜMAN

   enis hoca tabiki kavgacı tiplere fırsat vermek istememiş. önden uyarısını    yapıyor

                   şu şemaları önden vermem faydalı olucak

 1.öncül :

Nesnel aksiyolojik önermeler varsa bu önermeler ya temel yasadır ya temel yasadan çıkarsanabilirler bu öncül tartışılmaya açık görülmemiş.3.halin imkansızlığı olduğundan kesin olarak doğru

2.öncül :

Doğalcılık tezi, Tanrı yoksa temel yasalar doğal yaslarından başka bir şey değildir ( bu öncüle ileride itiraz ediliyor ama bu flood un kapsamında değil ) yaşadığımız fiziki evren dışında başka ontolojik varlık yok bunu hemen hemen tüm ateistlerin kabul ettiği önemli

3.öncül :

bütün doğa yasaları olgusaldır fizik yasalarının "nasıl" sorusuna cevap verdiğimden " nasıl olmalı" gibi bir soruya cevap veremeyeceğinden bahsedilmiş

4.öncül :

olgusal önermelerden aksiyolojik önermeler çıkmaz bu öncül hume yasasından geliyor ve burası örneklerle anlatılmaya çalılılmış

1.  Bütün yazılım mühendisleri ölümlüdür 

2.  Erwin yazılım mühendisidir 

sonuç : 

Erwin ölümlüdür bu doğru bir olgusal önermedir çünkü ilk iki öncülü kabul edip sonucu kabul etmemek mümkün değildir ( örneğe takılmayın bdhdjfj )

1. insanalr geçerli bir sebebi yokken tembellik yapmamalıdır 

2.  focus insandır

sonuç: 

focus geçerli bir sebebi olmadan tembellik yapmamalıdır

bu da geçerli bir aksiyolojik önermedir çünkü ilk iki öncülü kabul edince sonucu reddetmek mümkün değildir

1.  ali veliyi dövdü 

2. veliyi dövmek onu üzer 

3.  veli kimseyi üzmemişti 

sonuç :  veli üzülmemeliydi 

işte 4. öncül buraya itiraz ediyor. ilk 3 öncülü kabul edip yine de sonuca itiraz edilebileceğinden bu önerme hatalıdır

ara sonuç : Tanrı yoksa nesnel aksiyolojik önermelerden bahsedilemez

5.öncül : 

en az bir tane nesnel aksj. önerme vardır ( bu argüman uzun uzun başka argümanlarla desdekleniyor ama oralarada şimdilik girmeyeceğim diğer floorlarda inş ) 5. öncülü de kabul edince ( ki bence en zor ispatlanacak yer burası) Tanrıyı zorunlu olarak kabul ediyorsunuz

şahsi fikrim ilk 4 öncül gayet yeterli geliyor ama 5.öncül ispatlanması imkansız gibi duruyor

                            1- Felsefenin alt dalı olarak ahlak: 

Ahlak felsefenin alt dalıysa onun temel özelliklerini barındırır. Felsefenin en temel öğretilerinden biri nesnel doğrular üretme çabası olduğuna göre Ahlak nesnel doğru yada yanlış üretebilir dolayısıyla nesnel ahlaki önerme vardır

önermenin öncüllere ayrılmış hali: 1. Ahlak felsefenin alt dalıdır 2.Alt dallar ana disiplinin tüm özelliklerini taşır 3.Felsefenin bir özelliğide nesnel önerme üretmektir sonuç: Ahlak,nesnel önerme üretebilir yani nesnel ahlaki önerme vardır

                                  2- Vazgeçilmezlik Argümanı: 

bir fikrin çevremizi anlamamızda bize yardımcı olduğunu düşünüyorsak onlara nesnel doğru demek gayet rasyonel dnlbilir. Ahlaki bazı önermelerde çevremizi anlarken bize yardımcı oluyor.o zaman ahlaki önermelere nesnel doğru demekte rasyonel olrk hklyz

önermenin öncüllere ayrılmış hali : 

1.  gözlemi en iyi açıklayan açıklamanın parçası olan önermelerin,nesnel olarak doğru olduğunu söylemekte rasyonel olarak haklıyız 

2. Ahlak bazı önermelerde gözlemlerimizi en iyi şeklde açıklar 

sonuç :  bazı ahlaki önermelerin nesnel olarak doğru olduğuna inanmakta rasyonel olarak haklıyız

1. öncülü bilimi ve önermelerini ciddiye alan biri kabul etmek durumundadır denilmiş. evet ciddiye alınır ve bize çevremizde olan biteni anlamamızda yardımcı olur ama bize yardımcı olması gerçekten doğru olduğu anlamına neden geliyor ben anlamıyorum

bu öncülü reddetmenin bilimsel teorileri yok saymak gerektiği söylenmiş hatta duyularınıza bile güvenmemeniz gerektiği söylenmiş. iyi ama bilimsel teoriler teorinin kesin doğru olduğunu iddia ediyor mu. şimdilik doğruya en yakın olanın bu olduğu iddiası yok mu ?

biz nesnel doğru aramıyor muyuz doğruya daha yakın olması nesnel demek tam istediğimiz yere deymiyor. ben daha ilk öncülde patladığım için bu argümanda zayıf geliyor. yada argüman üstünde yeterince kafa yormadığım için olabilir

                                       3- Ahlak ın epistemik doası: 

Ahlaki ilkeler çoğu insana göre çok açık ve temel bir şekilde doğrudur bilimsel ve felsefi olgularda yanıldığımızı kabul etmenin sıradan olduğunun ama ahlak konusunda bunun böyle olmadığı söylenmiş

bir bebeği öldürmenin yada tecavüz gibi şeylerin yanlış olduğu çok temel bir şekilde doğru. ve bunların yapılmasının doğru olduğunu söyleyen birinin verdiği gerekçeler her zaman her zaman yapılmamasını söyleyen kişinin verdiği gerekçeler yanında zayıf olacağı söylenmiş

1. Ahlaki realizmi rasyonel bir şekilde reddetmek için,rasyonel argümanlar verilmeli 

2.Ancak verilecek rasyonel argümanların öncüllerin doğruluğu bazı ahlaki ilkelerin doğruluğu kadar açık değil

sonuç : Ahlaki realizmi rasyonel bir şekilde reddetmek mümkün değil

bu bana diğerlerine nazaran daha makul geliyor. bana ne söyleyebilirsinki o söylediğin şey bir çocuğun tecavüz edilmesinin yanlışlığından daha açık olsun

                                          4- Sezgiler argümanı:

sezgilere güvenmenin tahmin edildiğinden daha önemli olduğu söylenmiş. biz bir simülasyondayız vs gibi söylemlerin sezgilerimizle çeliştiği için reddedildiği söylenmiş. sezgilerin güçlü olduğu ve sezgilerin aksine bir durumun doğruluğunu kanıtlamanın zor olduğu söylenmiş

1.  Aksi yönce bir kanıt olmadığı sürece,sezgisel olarak açık olan önermelerin doğru olduğuna inanmakta rasyonel olarak haklıyız 

2.  Bazı ahlaki yargılar sezgisel olarak açık önermelerdi 

sonuç :  Aksi yönde bir kanıt olmadığı sürece,bası ahlaki yargıların nesnel olark doğru olduğuna inanmakta rasyonel olarak haklıyız

                              KISIM 3 - ANA ARGÜMAN İTİRAZLARI

A - Ahlaki realizm e itirazlar

   a.1 - Anlaşmazlık Argümanı

   a.2- Evrimsel Argüman

   a.3- Doğrulamacılık Argümanı

B- Doğalcılık itirazı

C- Euthyphro ikilemi 

 a - AHLAKİ REALİZM E İTİRAZLAR

 a.1 Anlaşmazlık argümanı : 

Ahlaki realizm e yapılan en yaygın itiraz gibi duruyor. ki sizde 5.öncüle itiraz etseniz ilk aklınıza bu itiraz gelirdi muhtemelen. argüman kısaca diyorki farklı kültürlerin ahlak anlayışı farklı olabilir hatta aynı kültür içinde bile ahlak anlayışı farklı olabilir. farklı kültürlerdeki ahlak anlayışı farklılığı olarak moğolların namus hakkındaki duruşları örnek verilebilir.aynı kültürdeki ahlak anlayışı farklılığınaysa kürtaj dan daha iyi örnek bulamadım

bunlara cevap olarak anlaşmazlıkların olması o konuda nesnel bir gerçek olmadığı anlamına gelmez deniliyor. bilim örnek verilerek bilimde bir konuda anlaşmazlık olması o konuda nesnel bir gerçeğin olmadı anlamına gelmez denilmiş. ahlak da buna benzetilerek tartışmalar olabilir ama bu tartışmalar ahlak da nesnel bir gerçek olmadığı anlamını taşımaz deniliyor

imdi herkesin aklına aynı itiraz gelmiştir muhtemelen. 

"bilimdeki tartışmalar bilgi eksikliğinden kaynaklanmıyor mu iyi ama ahlak da durum böyle değilki bu yüzden bu cevap geçersiz"

bu veya buna yakın bir itiraz kafanızda canlandı

bu itiraza direkt enis doko cevap verebilir

üzerinde sürekli sürekli tartışsakta çözüme ulaştıramayacağımız ( ulaştıracağımızı düşünmek için bir gerekçemiz olmadı*) fizik problemlerinin olduğunu söylüyor. bu cevap bizim aklımızdaki anında canlanan itiraza cevap vermek için yeterli görünüyor

ahlaktaki anlaşmazlıklarla diğer disiplinler arasındaki anlaşmazlıklar arasında fark olduğu iddiamız yanlış

ahlaki anlaşmazlıkların kaynağı olarak çok şey söylenmiş ama benim en sevdiğim yer ahlaki özelliğin sadece "iyi" den değil bir çok özellikten oluştuğunu söylediği yerdi. bu özellikler birbiriyle çelişebilir mesela en bariz örnek olarak "adalet" ile "merhamet" verilebilir

buna daha fazla örnek verirsek; özgürlük ve sorunluluk dürüst olmak ve kibar olmak sadık olmak ve tarafsız olmak cesaret ve tehlikeye karşı temkinli davranmak

toplumlar arası anlaşmazlıklar bu sebeplerden kaynaklanabilir ama ileride bir sürü çalışmaya yer verilerek toplumlar arasında ciddi bir ahlaki uzlaşmanın var olduğu gösterilmiş

 a.2 Evrimsel argüman

itiraz : 

ahlak dediğimiz şey organlar gibi evrim süreci boyunca gelişmiş amaçları olan bir içgüdüdür buna göre nesnel ahlaki önerme yoktur denilebilir

ama dikkat edin bu itiraz bilimsel değil felsefi.burdan sonuç çıkartmak evrim teorisinin dışında ve evrimsel psikolojinin alanına giriyor. yinede :

kısaca kökensel mantık hatası : gerçeklere x bir sebeple ulaştık. bundan sonra gelip " sen öyle diyorsun çünkü x sebebi gerçekleşti " demek saçma ahlak algısının kökenine atıf yaparak ahlakın nesnel olmadığı iddiasının bu açıdanda sıkıntılı olduğu söylenilmiş

 bu itirazın çürütülmesi daha burda bitmiyor ama ben burda keseceğim

 a.3 Doğrulamacılık-Yanlışlamacılık İtirazı :

itiraz: bu itiraza göre bir deneysel olarak test edilemiyorsa anlamsızdır. e aksiyolojik önermelerde deneysel olarak test edilemeyeceğine göre aksiyolojik önermelerde anlamsız

bu itiraz öyle bir şey ki ahlakın göreceli olduğunu savunmakla kalmaz bir de ahlaki önermelerin anlamsız şeyler olduğunu söyler. papyonlu şişko aklıma geldi bunları okurken

ilk olarak zaten kendisiyle çelişiyor çünkü zaten ilkenin kendisi deneysel olarak test edilebilir değil

Ahlaki realizm e olan burda bitti ve buraya kadar benim düşüncem ahlaki realizm için itirazların savunma argümanlarına nazaran daha zayıf olduğu. bu yüzden şahsen 5.öncülü iyi bir itiraz gelmeden reddetmek makul değil ama yine de çok güçlü gelmiyor

B - Doğalcılık İtirazı 

( hatırlatma - 2.öncül : eğer tanrı yoksa temel yasalar doğal yasalarından ibarettir )

not: bütün naturalistler ateist olmak zorunda ama bütün ateistler naturalist olmak zorunda değildirler

bir kere bu itirazın doğru olması için naturalist evrim teorisinin kabul edilmesi gerekiyor ama zaten naturalistik olsaydık en başta ana argümanda buraya kadar gelmeden nesnel ahlakı reddederdik. bu sorun zorunlu olarak bizi ikinci evrim yorumuna itti :

teist evrim yorumu

evrimdeki rastgelelikten yola çıkarak aslında teist evrim gçrüşünün makul olduğuna doğru gidilecek. evrimde kullanılan " rastgelelik" kelimesinden kasıt: evrimin ihtiyaca göre gerçekleşmemesidir. yani genetik değişiyor ve sadece ortama uyum sağlayabilenler hayatta kalıyor

bu sorunlar yüzünden ilk durumu reddediyor ama bence makul değil. sonucu gerçekten ağır ve kabul etmesi zor ama sırf bu yüzden argüman reddetmeyeceğim

- YETER BU KADAR SON